Webinar Historische ecologie van de Nederlandse landschappen; Heidevelden en stuifzanden
Graag nodigen de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE) en het Kenniscentrum Landschap van de Universiteit Groningen (KCL-RUG) u uit voor de tweede in een reeks van acht lezingenmiddagen op donderdag 25 maart van 13.30 tot 16.00 uur. Het onderwerp is ‘Heidevelden en stuifzanden’.Tijdens dit webinar vertellen drie onderzoekers over hun recente heide- of stuifzandonderzoek in België en Nederland. Welke nieuwe kennis over de ontstaansgeschiedenis van deze landschappen leverde dit op? En welke consequenties heeft dit voor het beheer van heiden en stuifzanden?
Historische ecologie heidevelden en stuifzanden
Al sinds de Bronstijd komen in de zandgebieden van Noordwest-Europa kleine heidevelden en zandverstuivingen voor. Meestal doordat prehistorische boeren hun woonomgeving zwaar begraasden, waardoor de oorspronkelijke bosvegetatie plaatsmaakte voor een meer open (gras)heidelandschap of stuifzandgebied en ook de onderliggende bodem door podzolisatie verarmde. Door bevolkingstoename en nieuwe ontginningen nam de hoeveelheid heide in de IJzertijd verder toe.
Het duurde echter tot ver in de middeleeuwen dat heidevelden zich echt grootschalig ontwikkelden, eerst in Zuid-Nederland, later elders. De boeren in de zandgebieden specialiseerden zich vanaf de 14e-15e eeuw steeds meer in grootschalige schapenteelt en voerden ook plaggenbemesting in als innovatie in hun landbouwbedrijf. Op plekken waar de heidevegetatie het zwaarst werd belast, ontstonden zelfs grootschalige zandverstuivingen: een verwoestijning die vooral na de middeleeuwen hand over hand toenam.
Hoewel dus een symbool van vroegere overbelasting van het leefmilieu, vormen beide landschapstypen tegenwoordig belangrijke ecosystemen, waarvoor Nederland en België binnen Europa een bijzondere verantwoordelijkheid hebben.
We kijken (weer) uit naar uw deelname op 25 maart.
Gedurende het webinar kunt u reageren via de chat.
Aanmelden
De bijeenkomst vindt online plaats, maar aanmelden is wel noodzakelijk. Meld u aan met de blauwe aanmeldknop.
Vooraf ontvangt u een link naar deelname aan dit webinar.
Organisatie
De lezingenreeks wordt georganiseerd door Otto Brinkkemper (RCE) en Theo Spek (RUG-KCL. Elke vierde donderdag van de maand is van 13.30 tot 16.00 uur een bijeenkomst waarin sprekers uit Nederland en soms ook uit België of Duitsland vertellen over de actuele stand van zaken op het terrein van integraal onderzoek en/of integraal beheer in het desbetreffende landschap. De lezingen duren circa 25 minuten, gevolgd door 15 minuten vragen en discussie o.l.v. een moderator. Alle lezingen worden opgenomen en via de website van de RCE beschikbaar gesteld, zodat geïnteresseerden desgewenst ook op een later tijdstip de bijeenkomst kunnen volgen.
Programma
13.20 Digitale inloop
13.30 Welkom en inleiding door Theo Spek, moderator
13.35 Stuifzand in Nederland: al duizenden jaren een samenspel tussen mens en natuur, Harm-Jan Pierik, RCE
14.15 Sporen van het veranderende heidelandschap in de Kempen (focus Kalmthoutse heide): inspiratie voor vandaag en morgen, Geert de Blust & Jan Bastiaens, Universiteit Antwerpen / Vlaams Instituut voor het Onroerend Erfgoed
15.00 Historische ecologie van het heide- en stuifzandlandschap van het Lutterzand: onderzoeksresultaten en toepassingsmogelijkheden, Harm Smeenge, Unie van Bosgroepen
Vragen en discussie n.a.v. de vragen uit de chats
16.00 Afronding, vervolg en afsluiting door de moderator