Strategisch Plan voor het Religieus Erfgoed: geloof in de toekomst!

In een tijd waarin de druk op het religieus erfgoed ongekend groot is, schetst het Strategisch Plan voor het Religieus Erfgoed een kansrijk perspectief voor de circa 1200 kerken en 120 kloosters die de komende jaren hun functie verliezen. Het plan werd vandaag in ontvangst genomen door minister Ronald Plasterk van OCW en zojuist gepresenteerd in Middelburg tijdens de slotmanifestatie van het Jaar van het Religieus Erfgoed.

Maatschappelijk draagvlak, gezamenlijkheid en nieuwe functies
De fundering van het Strategisch Plan voor Religieus Erfgoed vormen maatschappelijk draagvlak en een gezamenlijk optrekken van alle betrokken kerkelijke en burgerlijke partijen. Vervolgens schetst auteur Prof. Dr. Nico Nelissen een strategie van bestemming. Als het handhaven van een puur religieuze functie niet mogelijk blijkt, moet worden gezocht naar creatieve nevenbestemmingen. Wanneer een totale herbestemming noodzakelijk blijkt, dan zoveel mogelijk in lijn met de aard en het karakter van het gebouw.

Financiën
Het Rijk, provincies en gemeenten beschermen religieus erfgoed op basis van wet- en regelgeving. De financiële ondersteuning is echter volstrekt onvoldoende. Aanpassing van de bestaande instandhoudingsregeling voor rijksmonumenten (Brim) biedt een financiële oplossing voor de restauratieachterstanden van gebouwd religieus erfgoed (waarvoor ca. € 30 – € 40 miljoen nodig is).
Provincies en gemeenten moeten nieuwe instandhoudingregelingen voor provinciale en gemeentelijke monumenten in het leven roepen. Samen met een substantiële verhoging van de bestaande bijdragen voor instandhouding religieus erfgoed bij Rijk én bij provincies en gemeenten tot respectievelijk € 60 en € 40 miljoen zorgen deze maatregelen voor een noodzakelijke substantiële financiële basis.

Fondsen
Het plan adviseert de vorming van een Nationaal Revolverend Fonds voor instandhouding en herbestemming van gebouwd religieus erfgoed. Een Nationaal Fonds voor restauratie en conservatie van de vele duizenden religieuze objecten die in kerken, kloosters en musea worden bewaard kan bij bestaande organisaties zoals de Mondriaan Stichting of het Prins Bernhard Cultuurfonds worden ondergebracht.

Organisatie
Met alle betrokkenen moet worden gekomen tot een Nationale Organisatie Kerkelijke Gebouwen. Religieuze voorwerpen moeten worden ontsloten (in religieuze gebouwen of in musea en schatkamers) voor een breed publiek. Het plan bevat tevens suggesties voor presentatie- en depot- en veiligheidsvoorzieningen voor roerend erfgoed.

Regie en eindverantwoordelijkheid
Behoud van religieus erfgoed is een complexe materie met veel actoren. Een stevige regierol van de respectievelijke overheden is daarom van groot belang, met een eindverantwoordelijkheid hiervoor bij de minister van OCW.

Strategisch Plan voor het Religieus Erfgoed: resultaat van samenwerking
Het Strategisch Plan werd op initiatief van 2008 Jaar van het Religieus Erfgoed ontwikkeld in samenwerking met vertegenwoordigers namens RKK Nederland, Protestantse kerk in Nederland (PKN), Interkerkelijk Contact in Overheidszaken (CIO-K), Conferentie Nederlandse Religieuzen (KNR), Contactorgaan Moslims en Overheid, Joods Kerkgenootschap, Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG), Interprovinciaal Overleg (IPO), RACM, Erfgoed Nederland, Instituut Collectie Nederland (ICN), Stichting Kerkelijk Kunstbezit in Nederland (SKKN) en musea. 

VSBfondsprijs ‘Erfgoed op eigen Benen’ en Kerken-Nevenfunctie-Lening Nationaal Restauratiefonds
Het Jaar van het Religieus Erfgoed is trots op de enorme oogst van activiteiten en initiatieven die in het kader hiervan door heel Nederland tot stand kwamen. Voor de toekomst van religieus erfgoed is ook de steun van vermogensfondsen van belang. Vandaag maakte de jury van de VSBfondsprijs ‘Erfgoed op eigen Benen’ op de slotmanifestatie de winnaar met het beste herbestemmingsplan bekend: de Onze Lieve Vrouw van Lourdeskerk te Zuidermeer kan met een hoofdprijs van ! 100.000 starten met de omvorming naar een gemeenschapshuis. Het Nationaal Restauratiefonds stimuleert vanaf 1 januari 2009 multifunctioneel gebruik van kerkgebouwen door het bieden van een Kerken Nevenfunctie-Lening voor facilitaire aanpassingen in het kerkgebouw.

2008 Jaar van het Religieus Erfgoed
2008 Jaar van het Religieus Erfgoed had als doel om, onder meer door middel van publieksgerichte activiteiten, de ontwikkeling van een database religieus erfgoed (www.reliwiki.nl) en een Strategisch Plan de belangstelling voor en kennis van het religieus erfgoed in Nederland te vergroten. Alleen zo kan een duurzame toekomst voor het religieus erfgoed binnen onze dynamische, pluriforme samenleving worden bevorderd. (www.2008re.nl)

Download Strategisch Plan via www.2008re.nl, ook in boekvorm te bestellen
Een samenvatting van het strategisch plan is hier beschikbaar.

Voor meer informatie:
Maike Woldring, publiciteit, T 024-322 30 43 M 06 2377 37 01 E m.woldring@2008re.nl
Mirjam Blott, projectleider, T 0343-451 250 M 06-2743 03 29 E m.blott@2008re.nl
Zie ook: www.2008re.nl, persfoto’s zie Pers (klik op logo)

VSBfondsprijs ‘Erfgoed op eigen Benen’:
Voor beeldmateriaal/informatie/interviews: Coebergh Communicatie & PR, Floortje Muskens, T 020-470 87 87, E floortje@coebergh.nl

Nationaal Restauratiefonds: ‘Kerken Nevenfunctie-Lening’

2008 Jaar van het Religieus Erfgoed werd mede mogelijk gemaakt door financiële bijdragen van Stichting Dioraphte (hoofdbegunstiger), Ministerie van OCW, VSBfonds, Mondriaan Stichting, Prins Bernhard Cultuurfonds, Nationaal Restauratiefonds, Verzekeringsmaatschappij Donatus, Skanfonds, de Maatschappij van Welstand, de Provincie Utrecht, de gemeente Utrecht, de Provincie Gelderland, de gemeente Middelburg en de Provincie Zeeland.