Steyler stoommachine gaat weer draaien

Stijlvol Steyl is druk bezig met de restauratie van het ketelhuis


Bron: Nieuwsbrief 6 RACM
Door: Marieke Bergmann

Het ketelhuis is eigendom van de missiepaters, maar was eertijds ook de energiecentrale voor het gehele Steyl. Sinds 2004 stond het ketelhuis leeg. Stichting Stijlvol Steyl zag echter de potentie van het gebouw. Met medewerking van de paters heeft de stichting zich er over ontfermd. Ze willen het gaan gebruiken voor onder andere rondleidingen en verschillende educatieve functies. Stijlvol Steyl is inmiddels druk bezig met de restauratie. Het ketelhuis is als onderdeel van een kloosterdrukkerij voor missietijdschriften gebouwd in 1909. In de rechthoekige machinehal met zadeldak en lichtkap staat een stoomachine uit 1909, die tot 1956 in bedrijf was. De authentieke machine is gaaf bewaard gebleven. Ernaast staat de vervangende stoomturbine uit 1956.
Voor een stoommachine, en ook voor de ruimte waarin deze staat, geldt letterlijk ‘rust roest’. De situatie in het ketelhuis, de schoorsteen, de werkplaats en in het bijzonder de machinekamer gaf de laatste jaren een duidelijk beeld van verval. Het glazen dak vertoonde op diverse plaatsen breuken, waardoor lekkage ontstond.
Ook gebroken beglazing in de gevel heeft weer en wind vrij spel gegeven. Er zijn dan ook diverse sporen van roest, vochtaanslag en afbladdering van verf van machines en muren. De van buitenaf zichtbare gebreken, zoals slecht en zelfs ontbrekend voegwerk, kapotte bakstenen en schraal schilderwerk omen duidelijk voor uit achterstallig onderhoud.

Belangrijk ‘industrieel-religieus’ monument
De grootste lekkages zijn in 2006 door de stichting en haar vele vrijwilligers reeds verholpen. Het stalen frame van de lichtkap en de daarin gelegen beglazing zijn in zijn geheel vernieuwd. Het bovenste deel van de veertig meter hoge schoorsteen uit 1909 was al eerder hersteld. De bouwkundige werkzaamheden, die voornamelijk betrekking hebben op de gebouwde schil om de ketel heen, zijn in de huidige restauratie als ondergeschikt te benoemen.
Want het grootste deel van de restauratie is gekoppeld aan de oorsprong van het bouwwerk, de historische steoommachine. Het weer op stoom brengen van de machine is een van de hoofdwerkzaamheden. Om haar weer in bedrijf te krijgen zullen er voorzieningen moeten worden getroffen voor de stoomtoevoer en de condensaatafvoer. De stoommachine zal weer worden aangesloten op het stoomnetwerk. Hiervoor zullen leidingwerkappendages en leidingisolatie moeten worden aangebracht.
Het ketelhuis is een belangrijk ‘industrieel-religieus’ monument. Een nieuwe toekomst voor het ketelhuis is van meerwaarde voor het functioneren van het gehele ‘kloosterdorp’ Steyl. De Rijksdienst voor Archeologie, Cultuurlandschap en Monumenten is hier dan ook vanaf het begin bij betrokken. Dit betreft onder andere advisering in het kader van de toekomstvisie voor het beschermde dorpsgezicht en door specialisten op het terrein van industrieel erfgoed, historisch materiaal en bouwkund.
De stoommachine in het ketelhuis voorzag jarenlang de kloostergemeenschap van energie. En nu levert de restauratie weer de nodige energie aan de vele vrijwilligers die erbij betrokken zijn.