Romeinse helden op droge sokken. Via Belgica afl. 5: Rimburg

Route van Tongeren via Maastricht naar Voerendaal, Rimburg en Baesweiler

Bron: Limburgs Dagblad
Door: René Willems

Rimburg mocht in de Romeinse tijd kennelijk geen naam hebben. Althans, zo lijkt het. Ondanks intensief speurwerk hebben historici nog altijd niet kunnen achterhalen hoe het bescheiden dorpje aan de Worm door de Romeinen werd genoemd. „Ik kan mij niet voorstellen dat dit gebied destijds géén Romeinse naam had”, zegt Sjef Born, oudmedewerker van het Thermenmuseum in Heerlen en dé autoriteit in Limburg als het gaat om de geschiedenis van de Romeinen. „Rimburg was tweeduizend jaar geleden een plaats van betekenis. Ik denk niet dat de Romeinse nederzetting veel kleiner was dan het huidige Rimburg met zijn achthonderd inwoners.”

Rimburg – of hoe het toen ook heette – dankte zijn betekenis voor de Romeinen aan zijn strategische ligging aan de Worm. Het was de meest logische plek om dat riviertje over te steken, legt Born uit: „De Worm is nu gekanaliseerd. Maar tweeduizend jaar geleden was het riviertje veel breder, en ongetwijfeld ook veel grilliger dan nu. Dit was eigenlijk de enige plek waar je de Worm, op weg van Heerlen naar Jülich, relatief veilig kon passeren.”

Bij Rimburg was de Worm doorwaadbaar. Toch bouwden de Romeinen er al heel vroeg een houten brug. „De Romeinse soldaten wilden geen natte voeten”, vermoedt Born. „Vergeet niet dat ze op open sandalen liepen. In de winter droegen ze waarschijnlijk sokken tegen de kou. Het was ongetwijfeld geen pretje als ze met kletsnatte kousen verder moesten marcheren.”

Bij opgravingen in de jaren zeventig zijn de houten palen teruggevonden waarop die brug was gefundeerd. „Destijds is nog geprobeerd om die palen met een hijskraan uit de grond te trekken”, herinnert Born zich, „maar de palen hadden zich helemaal vastgezogen in de vette klei.” De Romeinse brug heeft een paar honderd meter noordelijker gelegen dan de huidige brug tussen Rimburg en het Duitse Übach-Palenberg. „Als het geregend heeft, kun je het tracé van de weg naar de toenmalige brug nog herkennen”, zegt Born. „Die strook is sneller droog dan de rest van de akker: het grindpakket dat onder die weg lag, zorgt nu nog als een perfecte drainage.”

Rond die brug ontstond in de Romeinse tijd vanzelf een nederzetting, veronderstelt Born: „Het ligt voor de hand dat er soldaten werden gestationeerd die de strategisch belangrijke brug moesten bewaken. Meestal waren dat soldaten die tegen hun pensionering aan zaten: zij moesten zich nog een paar jaar nuttig maken voor de keizer in het verre Rome, maar hoefden niet meer te strijden aan het front.”

Op zo’n strategische plek vestigden zich ook allerlei handwerklieden. „Denk maar aan timmerlui, smeden, pottenbakkers en handelaren”, zegt Bron, „maar je vond daar ongetwijfeld ook boeren die de vermoeide reizigers gedienstig van spijs en drank voorzagen.” De huizen van het toenmalige Rimburg waren riant, benadrukt Born: „In de Romeinse tijd waren de gebouwen doorgaans veel groter dan nu. Al was het maar omdat ze niet alleen als woning dienden, maar ook werden gebruikt als werkplaats. Een gemiddeld pand was in die tijd zeker acht meter breed, en -onderschat dat niet – misschien wel vierentwintig meter diep.”

Op de Duitse oever van de Worm wordt al sinds 1927 intensief onderzoek gedaan naar de archeologie. Er zijn funderingen van die Romeinse gebouwen blootgelegd en later weer afgedekt met grond. „Als je die broze mergelsteen te lang blootstelt aan de invloeden van wind en regen is hij zó weg.” Het nadeel is wel dat er langs de Worm bij Rimburg weinig te zien is van dat rijke Romeinse verleden. „Rimburg is altijd een strategische plek gebleven”, zegt Born, „waardoor het hier vaak onrustig is geweest.”

Uit latere eeuwen dateert bijvoorbeeld nog steeds het imposante kasteel Rimburg. Maar van de Romeinen zijn alleen nog wat scherven te zien die bij het omploegen van de akkers naar boven komen. Maar Born heeft iets veel leukers bedacht om het Romeins verleden van Rimburg opnieuw tot leven te wekken. Vorig jaar organiseerde hij een historisch feest, het Spectaculum Romanum. In twee dagen tijd trok dat twintigduizend bezoekers. „Waaruit je mag concluderen dat mensen geïnteresseerd zijn in de geschiedenis van hun eigen streek.”