Raad voor Cultuur: stoppen met Erfgoed Nederland

Bron: www.erfgoednederland.nl

‘In het regeerakkoord geeft het Kabinet aan erfgoed zo veel mogelijk te willen ontzien. Maar de Raad doet het tegenovergestelde met het argument om de andere sectoren te ontzien. Erfgoed Nederland verwachtte dat er bezuinigd zou worden en dat er een bundeling van instellingen zou moeten komen, maar niet dat het advies gegeven zou worden om Erfgoed Nederland op te heffen. Wat opvalt is dat het advies zich afspeelt op het niveau van operationalisering en niet op niveau van visieontwikkeling en strategisch belang. De Raad heeft geen enkele bovensectorale visie op erfgoed en cultuur geformuleerd, juist daarin heeft Erfgoed Nederland zo’n belangrijke rol. Erfgoed Nederland is het met de Raad eens dat er winst te behalen is door het schrappen van overlap in taken en functies bij de verschillende ondersteunende instellingen en bij Erfgoed Nederland zelf. Dit leidt tot kostenreductie zonder verlies van functies en kwaliteit. We denken echter niet dat door de functies van Erfgoed Nederland elders onder te brengen, de functies veilig gesteld zijn.’

Toegevoegde waarde Erfgoed Nederland
Erfgoed Nederland laat zich door het advies echter niet uit het veld slaan, daarvoor zijn de erfgoedbelangen te groot en te waardevol. Het gaat ons nu in de eerste plaats om de dialoog: het cultureel erfgoed staat centraal. We blijven in gesprek gaan over de bijdrage die Erfgoed Nederland in welke vorm dan ook kan leveren aan een kwalitatief hoogwaardige en kostenefficiënte ondersteunende structuur voor de erfgoedsector. We zijn overtuigd van onze toegevoegde waarde. Zeker nu onderwerpen als erfgoed, geschiedenis en identiteit actueler zijn dan ooit. Bovendien hebben deze thema’s de warme belangstelling van politiek én publiek, daarom zien wij een belangrijke rol voor Erfgoed Nederland. We hebben een verbindende taak die we uitvoeren, in ieder geval in de komende tijd. Erfgoedbrede thema’s als Educatie, maar ook bijvoorbeeld Ondernemerschap zijn te belangrijk. We blijven de komende tijd de broodnodige ondersteuning bieden, die ook blijvend nodig is bij zo’n ambitieuze opdracht voor de cultuur- en erfgoedinstellingen. Dat zijn wij verplicht – aan ons onszelf én aan de erfgoedsector. Lees de hele reactie van Erfgoed Nederland.

Hele erfgoedsector in de gevarenzone
Het advies van Raad van Cultuur is slecht voor de hele erfgoedsector. Met het voorstel van de Raad van Cultuur komt de erfgoedsector in de gevarenzone. De erfgoedsector mist als enige culturele sector een landelijk sectorinstituut; heeft geen innovatieplatform meer en ontbeert stimulerende én bindende – erfgoedbrede – kracht. De erfgoedsector betaalt nu wel een erg hoge prijs. Dit is onverstandig, want het richt op de korte én langer termijn grote schade aan.

De gevolgen van de opheffing
Met het opheffen van Erfgoed Nederland wordt de erfgoedsector de enige sector die geen landelijke ondersteuning meer heeft. Dat is slecht voor de gehele erfgoedsector, zoals onderstaande voorbeelden duidelijk maken:

• Met het opheffen van Erfgoed Nederland komt de verbindende functie van het instituut in de erfgoedwereld, te vervallen. Dat is ernstig voor de positionering van het cultureel erfgoed in de basisinfrastructuur en dus voor de positionering van het cultureel erfgoed in de samenleving. De waarde van cultureel erfgoed wordt bepaald door de onderlinge samenhang. Regionale instellingen hebben baat bij de overstijgende expertise en verbindende functie van Erfgoed Nederland.
  
• Op het gebied van erfgoededucatie vervult Erfgoed Nederland een onmisbare taak als landelijke vertegenwoordiger en stimulator van kennisoverdracht en kwaliteitsbewaking. Erfgoededucatie valt weliswaar binnen het brede geheel van cultuureducatie, maar heeft een geheel eigen dynamiek die vooral aansluit bij mens- en maatschappijvakken zoals geschiedenis en aardrijkskunde en (vakoverstijgend) ‘omgevingsonderwijs’. Juist een complex onderwerp als erfgoed heeft een inhoudelijke benadering nodig die gericht is op historisch besef en multiperspectiviteit waarborgt. Erfgoededucatie laten opgaan binnen het grotere geheel van cultuureducatie betekent vervlakking van dit vakgebied.
  
• Erfgoed Nederland is alert op maatschappelijke ontwikkelingen en vertaalt die naar erfgoed. Een goed voorbeeld hiervan is de maatschappelijk stage voor erfgoedinstellingen waarmee deze instellingen jongeren duurzaam aan zich binden.
  
• Op internationaal terrein en op het terrein van e-cultuur zou zonder Erfgoed Nederland veel minder geïnitieerd, geïnnoveerd, gepositioneerd en ontwikkeld zijn.
  
• De Raad voor Cultuur hecht terecht veel belang aan cultureel ondernemerschap. Erfgoed Nederland signaleerde dit belang al eerder en heeft – speciaal voor de erfgoedsector – daar een programma voor ontwikkeld. Het instituut biedt hiermee de broodnodige ondersteuning die blijvend nodig is bij zo’n ambitieuze opdracht voor de cultuur- en erfgoedinstellingen.

 
Reageren?
Wilt u naar aanleiding van het advies van de Raad en de gevolgen die het heeft voor de erfgoedsector reageren, dan kunt u een email sturen naar communicatie@erfgoednederland.nl.

Paragraaf uit het advies bezuinigingen cultuur 2013 – 2016 Raad voor Cultuur over Erfgoed Nederland, p. 32, 2011
‘Erfgoed Nederland is ontstaan uit een fusie van het Nationaal Contact Monumenten (NCM), de Stichting voor Nederlandse Archeologie (SNA), de erfgoedkoepel voor de Documentaire Informatievoorziening en het archiefwezen (DIVA) en Erfgoed Actueel. Het sectorinstituut Erfgoed Nederland heeft een brede sector overstijgende taak voor het cultureel erfgoed toebedeeld gekregen. Het is echter een takenpakket dat op meerdere terreinen dubbelt met taken van andere (rijks)instellingen.

Op internationaal gebied positioneert Erfgoed Nederland zich bijvoorbeeld meer en meer als expertisecentrum voor Europa. Daarmee overlapt in de ogen van de Raad Erfgoed Nederland met de Sica, dat immers al die taak heeft. Daarnaast begeeft de instelling zich op het terrein van de Rijksdienst Cultureel Erfgoed. Overigens heeft het erfgoedveld zich de afgelopen jaren ook sterk geëmancipeerd zoals bijvoorbeeld blijkt uit de oprichting van FIM en BRAIN, waardoor de meerwaarde van Erfgoed Nederland verder is afgenomen.

De Raad concludeert dat de taken van Erfgoed Nederland elders in voldoende mate zijn belegd. Een aantal taken vragen echter specifieke aandacht:

• Erfgoededucatie
  
• Het werkveld archeologie en specifiek de organisatie van de Reuvensdagen

Erfgoed Nederland ontvangt in de huidige basisinfrastructuur een budget van € 2.100.458 (-/- generieke korting 5 procent). Dit bedrag zal gefaseerd moeten worden afgebouwd naar nul euro.’ Lees de hele samenvatting van het advies van de Raad voor Cultuur.

Meer informatie
Reactie Erfgoed Nederland op advies Raad voor Cultuur
Samenvatting Advies Bezuiniging Cultuur 2013 – 2016 Raad voor Cultuur