‘Opgraving eentiende stukje van de puzzel’

ARCHEOLOGIE Twaalf bandkeramische huizen gevonden langs snelweg

Bron: Dagblad de Limburger
Door: Hanneke Drohm

Dat er aan de Heidekampweg in Stein (langs de A2) heel wat archeologische vondsten te ontdekken waren, wistWim Hendrix, amateurarcheoloog én medewerker van Rijkswaterstaat, al sinds 1998. „Toen heb ik bij de aanleg van een aardgasleiding voor de Swentiboldcentrale van Chemelot al sporen gevonden van een nederzetting van de bandkeramiekers”, vertelt Hendrix trots. Destijds kon echter geen verder onderzoek worden gedaan.

Nú, dertien jaar later, is die kans er wel dankzij de verbreding van de A2 bij knooppunt Kerensheide. „Het is wettelijk verplicht om archeologisch onderzoek te doen en cultureel erfgoed veilig te stellen”, legt Hendrix uit. „Op de plekken waar de weg wordt uitgebreid en bermsloten komen, is de bodem helemaal leeggehaald.”

Tijdens het voorzichtig afgraven van de grond, zowel aan de oostals de westkant van de autosnelweg, is gebleken dat Hendrix’ vermoeden klopte: aan de Heidekampweg heeft in de periode van de bandkeramiek (5225-4950 voor Christus) een compleet dorp gelegen met meer dan tachtig huizen.

Twaalf huizen zijn in een maand tijd opgegraven. Ook zijn sporen uit de late ijzertijd aangetroffen. Archeoloog Ivo vanWijk van Archol is in zijn nopjes met de vondst: „Het meest spectaculaire is een huis dat dienst heeft gedaan als woning van een vooraanstaande familie of als gemeenschapshuis. Aan de verkleuringen in de grond is te zien hoe groot het is geweest, zes meter breed en dertig meter lang. Dit type huis is zeldzaam.”

Binnen de contouren van het huis zijn echter niet de meeste spulletjes uit lang vervlogen tijden te vinden. Die treffen de archeologen buiten de ‘muren’ aan in wat vroeger kuilen voor afval zijn geweest. Scherven van aardewerk, bijltjes, spinklosjes.
Van Wijk zou het liefst het hele terrein van tien tot vijftien hectaren onderzoeken, maar dat gebeurt niet. „We hebben iets mogen uitbreiden, maar daar blijft het bij. Alles wordt weer afgedekt met grond.

Aan de Chemelot-kant is dat al gebeurd. Het is een hele grote puzzel, waarvan we maar eentiende stukje krijgen.” Door de ligging van het ‘dorp’ op en bij het Chemelotterrein hebben Rijkswaterstaat en Archol de opgraving bewust stilgehouden. „Er gelden hier allerlei veiligheidseisen”, legt VanWijk uit. „Normaal laten we bijvoorbeeld scholen een kijkje nemen, maar dat leek ons nu niet verstandig. Vanuit de file hebben vast veel automobilisten gezien dat we aan het werk waren met onze veiligheidshesjes en helmen. ” Volgens VanWijk hebben zo heel wat amateurarcheologen toch lucht gekregen van het onderzoek en zijn een kijkje komen nemen. „De bandkeramiekers in Zuid-Limburg waren erg bijzonder. Terwijl de rest van Nederland nog in berenvellen rondliep, werden hier al huizen gebouwd.

Het is bijzonder dat we niet alleen keramiek hebben gevonden van de bandkeramiekers, maar ook van andere volken”, zegt Van Wijk. „ Dit duidt erop dat de inheemse meisjes destijds wel in trek waren.”