Monumentenwet gewijzigd

Bron: RACM Nieuwsbrief
Door: Alie van Veenendaal

Ten gevolge van de wetswijziging zijn nu alle gemeenten bevoegd om te beslissen over vergunningaanvragen voor monumenten. Ze moeten nu ook allemaal beschikken over een monumentenverordening en een onafhankelijke, deskundige monumentencommissie. De wetswijziging betekent een vereenvoudiging in de vergunningprocedure voor al die situaties waar geen verplicht advies van de Rijksdienst voor Archeologie, Cultuurlandschap en Monumenten nodig is en legt daarmee meer verantwoordelijkheid bij de gemeente. Met name de adviesrol van de gemeentelijke monumentencommissies is van groter belang geworden.

Onafhankelijke commissies
De onafhankelijkheid, werkwijze en deskundigheid van de commissies bleken tijdens de bespreking van de wetswijziging in de Eerste Kamer een belangrijk punt. Naast uitsluiting van leden van het college van burgemeester en wethouders in de monumentencommissie, zoals nu in artikel 15 van de wet is bepaald, werd de uitdrukkelijke vraag gesteld of niet ook gemeenteraadsleden en ambtenaren uitgesloten moeten worden als leden. Naar aanleiding hiervan heeft minister Plasterkde Eerste Kamer toegezegd dat hij in overleg met de Vereniging van Nederlandse Gemeenten een standaard gaat ontwikkelen voor onafhankelijk opererende commissies. Om de kwaliteit van de adviezen en de deskundigheid van de commissies te bevorderen zal de RACM in samenwerking met anderen een nadere scholing voor commissieleden ontwikkelen.

Adviesplichtige ingrepen
Aanvullend op de wetswijziging is eind december de Regeling ministerële adviesplicht bij aanvragen om een monumentenvergunning verschenen (Staatscourant 2008, nr. 2667), waarin de criteria voor de adviesplichtige ingrepen uitgebreid zijn beschreven en voorzien van de nodige voorbeelden. Naast afbraak, reconstructie en herbestemming is ter verbijzondering van het criterium afbraak de categorie ‘ingrijpende wijzigingen vergelijkbaar met gedeeltelijke afbraak’ toegevoegd. Dit naar aanleiding van de ervaringen in de proefperiode van vorig jaar. De minister heeft de Eerste Kamer overigens ook toegezegd dat de gemeenten desgewenst in 2009 nog in alle gevallen advies kunnen vragen aan de RACM.
In alle gevallen, dus ongeacht of de gemeente advies vraagt aan de Rijksdienst, doet de gemeente mededeling van de terinzagelegging van het ontwerpbesluit. Aan de bestaande verplichting om mededeling te doen van het definitieve besluit is het vereiste toegevoegd om tevens de aard van de werkzaamheden aan te geven. Gemeenten kunnen deze mededelingen ook digitaal doorgeven via www.racm.nl. De meldingsplicht uit de proefperiode met betrekking tot niet-adviesplichtige ingrepen is komen te vervallen.

Aanwijzingsbeleid
Met de wetswijziging is ook bepaald dat formele aanwijzigingsverzoeken van derden voor gebouwde monumenten uit de periode van voor 1940 niet meer mogelijk zijn. Alleen de minister kan voor deze monumenten ambtshalve aanwijzingsprocedures initiëren. Het is wel mogelijk om suggesties voor aanwijzing van monumenten aan te leveren bij de RACM. De RACM zal deze suggesties beoordelen. Het aanwijzingsbeleid voor alle monumenten is vastgelegd in de Beleidsregel aanwijzing beschermde monumenten 2009 (Staatscourant 2009, nr. 169).

Nadere informatie en publicaties van de wetswijziging, regeling en beleidsregel zijn te vinden op www.racm.nl. Onder de knop Adviesplicht staan de digitale mededelingsformulieren voor de terinzagelegging van het ontwerpbesluit en het definitieve besluit. Voor verdere vragen, neem contact op met de InfoDesk: info@racm.nl.