In extase door vuursteen

Bron: Dagblad de Limburger
Door: Rob Cobben

Vijftien appelplukkers uit de aangrenzende fruitgaard komen dan toch maar even poolshoogte nemen. Al een tijdje hebben de mannen en vrouwen vanuit de verte staan turen naar camerateams en fotografen, die over het gerooide aardappelveld lopen en stilstaan bij een enorm gat in de grond. Nu willen ze ook weten wat er aan de hand is. „We hebben een heel bijzondere vondst gedaan”, legt de uit Gulpen afkomstige archeoloog Yannick Henk aan de nieuwsgierige plukkers uit. Dertig ogen staren naar het zwarte, enigszins gehavend stuk vuursteen in diens hand. „Deze kern gebruikten de Neanderthalers om gereedschap mee te maken”, vervolgt de archeoloog. „Kijk er maar eens goed naar: deze steen is 70.000 en misschien wel 100.000 jaar oud.” De oud-Gulpenaar werkt voor de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed – onderdeel van het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap – en is met drie collega’s al een week of twee aan het wroeten in Sint-Geertruidse grond. Een gat van zo’n vijftig vierkante meter en vierenhalve meter diep hebben ze gegraven.

Waarom? „Omdat we uit eerdere proefboringen de indruk hadden dat we hier een goed overzicht zouden kunnen krijgen van de verschillende niveaus van de bodem en de ouderdom daarvan.” „Aan de hand daarvan kunnen we een inschatting maken van de kans om vindplaatsen uit de vroege prehistorie aan te treffen”, vult Henks collega Jan-Willem de Kort aan.

Want dat er in en rond het Savelsbos heel wat archeologische schatten in de grond zitten, daarvan zijn de onderzoekers overtuigd. „Regelmatig worden hier voorwerpen uit het middenpaleoliticum (de periode van 250.000 tot 35.000 jaar geleden, red.) gevonden”, zegt De Kort. „Maar dan gaat het telkens om vuursteen dat als gevolg van erosie aan de oppervlakte komt. We willen weten wat er zich dieper in de grond bevindt.” Dat er bij dit eerste veldonderzoek meteen spectaculair materiaal blootgelegd zou worden, hadden de onderzoekers niet verwacht.

Zo’n vijftien voorwerpen uit de tijd van de Neanderthalers hebben ze uit de grond gehaald. „Dat wijst erop dat de Neanderthalers hier een kampement hebben gehad”, zegt De Kort. „Waarschijnlijk hebben ze zich hier een tijd gevestigd omdat ze wisten dat er veel vuursteen te vinden was. En omdat ze hier, zo hoog op het plateau, een prachtig uitzicht hadden over het Maasdal. Ze konden vanuit hier de dieren zien aankomen en vervolgens de jacht op hen openen.”

Henk en De Kort steken hun enthousiasme over de ongeschonden vindplaats niet onder stoelen of banken. „Dit is briljant”, zegt Henk, „een droom die uitkomt.”

 Zo’n vondst doe je maar één of hooguit twee keer in je leven”. De Kort, iets explicieter: „Je mag het gerust weten, wij staan hier met strakke broeken”.Waarmee hij maar wil zeggen dat hij behoorlijk opgewonden is. De opgegraven voorwerpen gaan voor nader onderzoek naar het lab van de rijksdienst en zullen later in museum of provinciaal archeologisch depot belanden. Het enorme gat in het aardappelveld wordt nog deze maandagmiddag gedicht. „Anders wemelt het hier morgen van de mensen die op zoek gaan naar bijzondere voorwerpen”, zegt Henk. Het liefst zou hij het hele gebied met graafmachines blootleggen. „Deze vondsten geven antwoorden op vragen, maar roepen nog veel meer nieuwe op.We kunnen nog jaren vooruit.”