Gemeenten op weg met kerkenvisie
Vanaf 1 januari 2019 tot en met 31 maart 2021 stelde Minister van OCW Ingrid van Engelshoven ongeveer 3 miljoen euro per jaar beschikbaar voor het opstellen van kerkenvisies. Ook aan de laatste gemeenten is deze subsidie nu definitief toegekend. Hoe kijken de 100ste en 200ste kerkenvisiegemeenten tegen de betekenis van een kerkenvisie aan en wat betekent dit voor de toekomst van hun religieus erfgoed?
We leggen deze vragen voor aan Susan Lammers, directeur van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed en de wethouders van Kampen en Nunspeet.
Hernieuwd contact tussen kerk en staat
Volgens Susan Lammers is het goed nieuws dat zo veel gemeenten hiermee actief aan de slag zijn of gaan. Lammers: ‘De eerste ervaringen met de kerkenvisies laten zien dat overheid en kerken elkaar opnieuw hebben leren kennen. Door de scheiding tussen kerk en staat is de afstand tussen beide groot geworden. Met de kerkenvisies merken we dat het hernieuwde contact heel waardevol is. Door met elkaar in gesprek te gaan, ontstaat al snel wederzijds begrip. Essentieel daarbij is dat er vanuit de overheid waardering, begrip en erkenning is voor de rijke historie van de kerk. Wat ook helpt, is dat in zo’n gesprek de verwachtingen en rollen duidelijker worden. De kerkeigenaar bepaalt uiteindelijk wat er met het gebouw gebeurt. Aan kerkbesturen daarom de opdracht om het gesprek over de toekomst van hun kerk binnenshuis te voeren en goed beslagen ten ijs te komen. Zo kunnen zij samen met de burgerlijke gemeente de beste oplossingen voor de toekomst vinden.’ Lees ook: het interview met Susan Lammers en Frank Strolenberg in Kerkmagazine
Kampen 100ste kerkenvisiegemeente
Ongeveer een jaar geleden, medio 2020, was Kampen de 100ste kerkenvisiegemeente. De gemeente Kampen is inmiddels gestart met de kerkenvisie, ondanks corona. Albert Holtland, wethouder erfgoed in Kampen: ‘Het is voor ons als gemeente van belang om te weten hoe het gebruik van de kerk in de toekomst verandert. Hoe kunnen wij daarin helpen en meedenken over eventuele herbestemming. In Kampen zijn al een paar voorbeelden van kerken met een andere of gemengde functie. De sfeervolle Sint Annakapel, een eeuwenoude kloosterkapel, is in te zetten voor diverse activiteiten. Ook de Bovenkerk is beschikbaar voor bijvoorbeeld beurzen of andere activiteiten. Onder de kerken die nog in gebruik zijn bevinden zich bijzondere gebouwen, zoals de oudste kerk van Overijssel: de Sint Lambertuskerk in Wilsum, gebouwd in 1040. Door de bijdrage uit het programma Toekomst Religieus Erfgoed krijgt ons religieus erfgoed, ook in de toekomst, de aandacht die het verdient.’
Nunspeet 200ste kerkenvisiegemeente
De gemeente Nunspeet was de 200ste gemeente die een aanvraag voor een kerkenvisie had ingediend. Zij leggen in hun benadering andere accenten waardoor eens te meer duidelijk wordt dat elke gemeente weer anders is en een kerkenvisie opstellen maatwerk betekent. Wethouder Leen van der Maas van Nunspeet is blij met de toewijzing van de subsidie voor het opstellen van een kerkenvisie. Van der Maas: ‘In de gemeente Nunspeet hebben we gelukkig nog weinig leegstand binnen de kerken. Maar we kunnen deze middelen wel goed gebruiken om de verduurzaming van de kerken te bevorderen. Dat past prima in de opgave die wij als gemeente hebben om de klimaatdoelstellingen te behalen.’
In de meicirculaire gemeentefonds 2021 staat het overzicht van gemeenten die een kerkenvisie in deze laatste ronde hadden aangevraagd. Zie hiervoor ook: Decentralisatie-uitkeringen kerkenvisies 2021 toegekend