Financiële ondersteuning voor kerkgebouwen

Bron: VMBK Nieuwsbrief 4
Door: Mr. Pieter Siebinga, directeur

Het Nationaal Restauratiefonds
Het Nationaal Restauratiefonds is in 1985 opgericht en zet zich al meer dan 25 jaar in voor het behoud van ons gebouwde en cultuurland-schappelijke erfgoed. Het Restauratiefonds ontwikkelt en verstrekt laagdrempelige financieringen en biedt financiële en administratieve diensten aan. Daarnaast geeft het Restauratiefonds voorlichting en advies over alle financiële aspecten die naar voren komen bij het behoud van cultureel erfgoed, zowel op het gebied van rijksmonumenten als gemeentelijke monumenten kunt u bij het Restauratiefonds terecht.

Subsidieregelingen voor rijksbeschermde monumentale kerkgebouwen
Voor de kerkgebouwen die door het Rijk zijn aangewezen als beschermd monument vormt subsidie een belangrijke bron voor financiering van een restauratie.
Van 2009 tot en met 2011 stromen (rijksbeschermde) kerkelijke gebouwen en kerkelijke objecten gefaseerd in het Brim (Besluit rijkssubsidiëring instandhouding monumenten). Om in aanmerking te komen voor subsidie moet de eigenaar of beheerder een periodiek instandhoudingsplan (PIP) voor zes jaar indienen. De subsidieaanvragen moeten ingediend worden bij de Rijksdienst voor Archeologie, Cultuurlandschap en Monumenten (RACM). Als de RACM de beschikking verleent, worden de subsidies uitbetaald door het Restauratiefonds. Dit kan eenvoudig digitaal. De maximale subsidiebedragen voor kerken liggen tussen 55.000 en 65.000 euro. De Brim-regeling wordt voor kerkgebouwen van vanaf 2009. Afhankelijk van het monumentennummer stromen de kerken tussen 2009 en 2011 in. De kerkgebouwen die nog niet zijn ingestroomd in de Brim-regeling, kunnen gebruik maken van het Brom (Besluit rijkssubsidiëring onderhoud monumenten).
Op basis van artikel 43 van de Monumentenwet is er tot en met 209 geld beschikbaar voor ‘subsidie’objecten. Het gaat hierbij om een eenmalige bijdrage van 60 of 70% van de subsidiabele kosten (Brrm). Let hierbij op de aanvraagperiode!

Cultuurfondsen voor gemeentelijke of provinciale monumenten
Het Rijk biedt geen financieringsfaciliteiten voor gemeentelijke of provinciale monumenten. Voor deze monumenten heeft het Restauratiefonds in samenwerking met het Prins Bernard Cultuurfonds en provincies de provinciale Cultuurfondsen voor Monumenten opgericht. Met een Cultuurfonds-hypotheek uit één van de provinciale Cultuurfondsen voor Monumenten kan (een deel van) de restauratie tegen een lage rente gefinancierd worden. Inmiddels beschikken negen provincies over een provinciaal Cultuurfonds. Ook kerkgebouwen met de status van gemeentelijk monument komen voor deze aantrekkelijke financieringsvorm in aanmerking. Het Restauratiefonds biedt deze lening aan op basis van het ‘Revolving Fund principe’. Zodra er een lening is verstrekt wordt er rente en aflossing terugbetaald aan het Restauratiefonds. Op deze manier is er opnieuw geld beschikbaar voor restauraties.

Mogelijkheden voor aanvullende financiering
Veelal kan de restauratie niet uitsluitend met subsidie of een laagrentende lening worden gefinancierd en is aanvullende financiering noodzakelijk. Het Restauratiefonds verstrekt een aantal financieringsfaciliteiten, waaronder de annuïteitenlening en (Brom)rekening-courant. Voor het restauratieproject kan een financieringsconstructie worden opgezet die op de specifieke situatie is toegesneden. Hierbij moet rekening gehouden worden dat er rente en aflossing betaald moet kunnen worden.
Op het gebied van aanvullend financieren werkt het Restauratiefonds regelmatig samen met de Stichting Kerkelijk Geldbeheer (SKG). SKG fungeert als ‘bank’ voor veel kerken die zijn aangesloten bij de Protestantse Kerk Nederland en financiert derhalve ook restauraties van kerkgebouwen. Deze stichting is (onder voorwaarden) bereid het niet-gesubsidieerde deel van de restauratiekosten te financieren. Er is een combinatie van financiering door SKG en het Restauratiefonds mogelijk. De aanvraag loopt dan geheel via SKG. Vervolgens krijgt u in de restauratiefase slechts met één betaalloket te maken: alle uitbetalingen gaan via het Restauratiefonds.

Nieuwe financieringsfaciliteiten in de toekomst?
Door de ontkerkelijking zijn kerken in toenemende mate aangewezen op inkomsten uit evenementen zoals concerten, symposia en tentoonstellingen. Om het kerkgebouw geschikt te maken voor deze andere gebruiksdoeleinden moeten soms extra voorzieningen worden aangelegd zoals toiletruimtes, geluidsinstallatie of klimaatbeheersing. Voor dit soort voorzieningen worden momenteel geen subsidies verstrekt, terwijl ze heel belangrijk kunnen zijn voor het voortbestaan van de kerk. Nationaal Restauratiefonds gaat daarom actief op zoek naar mogelijkheden om het aanleggen van dit soort voorzieningen financieel aantrekkelijker te maken, bijvoorbeeld door het verstrekken van laagrentende leningen

Vragen?
Er zijn in Nederland nogal wat monumentale kerkgebouwen die, door het brede draagvlak en de grote inzet van betrokken mensen, behouden blijven. Ook het Restauratiefonds zet zich in voor deze monumenten die vaak een herkenningspunt zijn in het Nederlands landschap. Neemt u vooral contact met ons op, wij bieden u voorlichting, advies en financieringsfaciliteiten. www.restauratiefonds.nl