Expositie Volksdevotie in de ondergrondse mergelgroeven van het Geuldal

In de hellingen van het Geuldal tussen Valkenburg en Meerssen is sinds de Late-Middeleeuwen mergelbouwsteen gewonnen. Dit gebeurde in ondergrondse steengroeven.

Bron: Institute Europa Subterranea


Het werk in de groeven was zwaar en gevaarlijk. De mensen die er werkten (de blokbrekers) waren eenvoudige mensen. In de zomer werkten zij doorgaans bovengronds als landarbeiders of metselaars. De streek was van oudsher katholiek en de bevolking ongeletterd en erg gelovig. Ook het bijgeloof was wijd verbreid.
De blokbrekers bevonden zich in een uitzonderlijke werksituatie. Hun werkomgeving was donker, vochtig en de arbeiders waren voortdurend blootgesteld aan het risico van levensbedreigende instortingen of geologische storingen, die de winning van bruikbare steen konden belemmeren waardoor er niets verdiend kon worden en men dus ook niet het gezin kon onderhouden.

Door ook ondergronds uiting te geven aan hun vertrouwen op God hoopten zij op bescherming door de Voorzienigheid en op dat God hen goede steen zou geven. In de oude werkfronten van de steengroeven van het Geuldal staan hun gedachten nog steeds op de eeuwenoude wanden en vindt men ook tegenwoordig nog veel sporen van de volksdevotie. Het zijn vaak in de wand uitgehakte nisjes waarin men heiligenbeeldjes plaatste en een kaarsje, zodat er altijd gebeden kon worden. Andere uitingen van dit volksgeloof zijn Christusmonogrammen, smeekbedes en allerlei religieuze voorstellingen.


Vanaf 1 augustus loopt in de Schatkamer van het Heiligdom St. Gerlach in Houthem een expositie over dit onderwerp. De expositie kan dagelijks worden bezocht tussen 10 en 17 uur vermits de ontvangstbalie van het Heiligdom is bezet. Adres: Heiligdom St. Gerlach, Onderstestraat 1, Houthem-St. Gerlach.