Erfgoedwetbijeenkomst RCE 8 april jl.

De volgende onderwerpen zijn aan de orde geweest:

Interieurensembles

• De mogelijkheid tot aanwijzing van interieurensembles, in de Erfgoedwet gekomen door amendement. Daarbij gaat het om een ‘relatie tussen roerende voorwerpen in de context van een beschermde onroerende omgeving’. Kortom er moet bij een dergelijk interieurensemble sprake zijn van een directe relatie met een gebouw, ruimte of plaats. Voorbeelden: meubels, servies, bestek, liturgisch vaatwerk als gesamtkunstwerk t.b.v het gebouw ontworpen;
• De Rijksdienst voor het Cultureeel Erfgoed start hiervoor het project interieurensembles op, aan de hand van een zgn. toonbeeldenlijst. Hiermee wil men bevorderen dat deze ensembles worden herkend, erkend en als gevolg daarvan er een grondslag wordt gelegd voor behoud. Dit project is een eerste opstap op weg naar uitvoering van de wet op dit punt, door opname in een aanhangsel op het monumentenregister, selectie in overleg met het veld / brede publiek;
• In mei komt de website voor dit doel online www.monumentaleinterieurs.nl;
• Er is geen wettelijke grondslag voor de bescherming van roerende interieurwaarden, omdat de Erfgoedwet/Omgevingswet alleen betrekking hebben op onroerende zaken. Gemeenten kunnen er als bevoegd gezag voor omgevingsvergunningen ook geen juridisch bindende uitspraak over doen.

Instandhoudingsplicht

• De instandhoudingsplicht, ook door amendement in de Erfgoedwet gekomen is feitelijk een codificatie van de jurisprudentie op dit punt. Er komt over anderhalve maand een handleiding van de RCE t.b.v. gemeenten voor de toepassing van de instandhoudingsplicht, inclusief stappenplan;
• In het overgangsrecht in art. 10.18 van de Erfgoedwet, daarna in de Omgevingswet;
• Proportionaliteit: overheidsmaatregelen moeten gericht zijn op wind- en waterdichthouden van een monument, niet op volledige restauratie / reconstructie.

Erfgoedverordening

• Er komt een model erfgoedverordening van de VNG i.v.m. de Erfgoedwet.

Aanwijzing/afvoering rijksmonumenten

• Aanwijzing en afvoering van monumenten uit het rijksregister zal zeer terughoudend plaatsvinden;
• Aanwijzingsbeleid, alleen bij unieke zaken nog een aanwijzing;
• Proces van aanwijzing gaat lopen via de UOV van de Awb, RCE hoort voortaan zelf de belanghebbenden;
• Afvoering van monumenten: feitelijk een herbeoordeling van de ‘onderkant’ van het bestand. De Minister kan hierin volledig autonoom beslissen, zonder mogelijkheid tot bezwaar/beroep;
• Het monumentenregister gaat alleen maar dienen ter identificatie van het beschermde monument, niet meer ten behoeve van de waardenstelling. Er komt dus feitelijk een splitsing tussen kennisgegevens en registergegevens. Hiertussen wordt in juridische zin een knip gemaakt. Bij een wijziging van een beschermd monument dienen de actuele waarden in beeld te worden gebracht op grond van een actueel onderzoek, waarmee ook de gewenste omgang met deze waarden kan worden verantwoord.
• Verbetering van de registergegevens heeft voor de RCE nu de hoogste prioriteit.