Erfgoedwetbijeenkomst RCE 17 juni jl.
Vrijdag 17 juni jl. heeft de tweede Erfgoedwetbijeenkomst bij de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed plaatsgevonden. Het Steunpunt Archeologie & Monumentenzorg Limburg was aanwezig bij de sessie archeologie. De presentaties zijn hieronder te downloaden:
-
Vervreemding van cultuurgoederen door staat, provincies, gemeenten en andere publiekrechtelijke rechtspersonen Spreker: Robert Verhoogt (Erfgoed en Kunsten OCW)
-
Beheer rijkscollectie & subsidiering museale instellingen Spreker: Danielle Cozijnsen (OCW), Evert Rodrigo (RCE)
-
De uitvoer, teruggave en het behoud van cultuurgoederen in de Erfgoedwet Spreker: Nico Schouten (Erfgoedinspectie)
De Erfgoedwet en vervreemding van collecties
De Rijksoverheid heeft ervoor gekozen om de bestaande zelfregulering (LAMO en VNG-Richtlijn) rondom het afstoten van objecten en collecties aan te passen met als doel het proces nog zorgvuldiger en transparanter te laten verlopen. Ook heeft zij vastgesteld dat als men een vermoeden heeft dat het object of de collectie onmisbaar of onvervangbaar is voor het Nederlandse cultuurbezit (en daarmee een symboolfunctie heeft) een adviescommissie (bestaande uit minstens drie externe deskundigen) moet worden ingesteld die daarover zal oordelen. Deze procedure is opgenomen in de Erfgoedwet. Het besluit tot vervreemding blijft echter bij de eigenaar van het object of de collectie.
Nieuw is de publicatieplicht, waarbij de eigenaar op de herplaatsingsdatabase van de Nederlandse Museumvereniging en de Staatscourant melding moet maken van het voornemen om een object of collectie af te stoten én hiervan melding moet maken bij de minister. Deze aanpassingen zijn terug te lezen in de paragrafen 4.17 t/m 4.21 van de Erfgoedwet.
Kijk hier voor meer informatie. Voor meer informatie van de VNG klik hier.
De Erfgoedwet en museale collecties
De Erfgoedwet die per 1 juli 2016 in werking treedt is alleen van toepassing op het behoud en beheer van de Rijkscollectie. De wet heeft betrekking op objecten en collecties die eigendom zijn van de Rijksoverheid en door één van de 29 aangestelde instellingen in beheer zijn. Daarnaast is de Erfgoedwet ook van toepassing op objecten die in bruikleen zijn bij ‘niet-aangestelde-beheerders’.
Dat kunnen bijvoorbeeld musea zijn die een bruikleenovereenkomst hebben met één van de beheerders van de Rijkscollectie en hun eigen collectie aanvullen met belangrijke stukken uit deze Rijkscollectie. In Limburg zijn er geen instellingen aangewezen als ‘beheerder’. Zie hier de lijst van de door het Rijk aangewezen beheerders van de Rijkscollectie.
Een door de staat aangewezen beheerder krijgt op basis van de omvang van collectie(s) financiering om deze collectie(s) zorgvuldig te kunnen beheren. Met de Erfgoedwet introduceert de Rijksoverheid één normenset waaraan alle beheerders en bruikleennemers, zowel museaal als niet-museaal, aan moeten voldoen. Deze normenset is opgenomen in hoofdstuk 2 van de Regeling beheer Rijkscollectie en en subsidiëring museale instellingen. Een bruikleennemer is aan dezelfde vastgestelde normenset gebonden, maar ontvangt hiervoor geen financiering.
De overheid heeft ervoor gekozen om geen nadere invulling te geven aan de norm ‘bewaaromstandigheden’, maar verwacht een goed risicomanagement van de instelling die het object of collectie(s) in beheer heeft. Meer informatie is hier te vinden.
De Erfgoedwet en bescherming van cultuurgoederen
In de Erfgoedwet worden de volgende wetten gebundeld:
- Regeling materieel beheer museale voorwerpen 2013
- Wet verzelfstandiging rijksmuseale diensten
- Monumentenwet 1988 (Mw 1988)
- Wet tot behoud van cultuurbezit (Wbc 1984)
- Uitvoeringswet UNESCO-verdrag 1970 inzake onrechtmatige invoer, uitvoer of eigendomsoverdracht van cultuurgoederen
- Wet tot teruggave cultuurgoederen afkomstig uit bezet gebied
De volgende beschermingsinstrumenten zijn nieuw in de Erfgoedwet:
- Aanwijzing van beschermde cultuurgoederen en verzamelingen. Alleen als cultuurgoed Nederland dreigt te verlaten zal Minister cultuurgoed aanwijzen als beschermd cultuurgoed. Voor object in publiek bezit dat Nederland dreigt te verlaten mogen middelen voor aankoop uit particuliere sector worden gebruikt.
- Aanvaardingsplicht voor de minister van OCW van collecties waarvoor de eigenaar niet meer in staat is te zorgen. Er bestaat een weigeringsgrond als de kosten te hoog zijn.
Hoofdstuk 6: Internationale teruggave heeft als uitgangspunt: inhoud wetten blijft gelijk:
- Par. 1 Teruggave cultuurgoederen uit partijstaten UNESCO-verdrag 1970
- Par. 2 Teruggave cultuurgoederen uit bezet gebied
- Ingevoegd is Richtlijn 2014/60/EU: teruggaveprocedure wettelijk beschermde cultuurgoederen binnen EU (vervanging RL 93/7) (art.8,8)
