Erfgoedwetbijeenkomst RCE 11 mei jl.

Nieuw in het opgravingsverbod is naast het "opsporen en onderzoeken van cultureel erfgoed" "het verwerven" ervan.
Aanscherping opgravingsverbod onder water.
Vergunningstelsel wordt vervangen door certificatiestelsel.
Definitie opgraving is verbreed: een opgraving moet op professionele wijze verricht worden, waarbij de vondsten worden geconserveerd en gedocumenteerd en over de opgraving een rapport wordt opgesteld.

Op 26 april 2016 is het Besluit Erfgoedwet Archeologie vastgesteld.
Vier uitzonderingen op het opgravingsverbod zonder certificaat: universiteiten en hogescholen, metaaldetectie, amateurverenigingen en buitenlandse bedrijven (incidenteel).
Hierin zijn de nadere regels rondom certificering vastgesteld.

Opgravingen die onder de opgravingsvergunning zijn aangevangen (d.w.z. vóór de invoering van de Erfgoedwet op 1 juli 2016) worden ook onder dat regime afgerond.
Gedurende 1 jaar na inwerkingtreding is het toegestaan o.b.v. de opgravingsvergunning een opgraving te verrichten. Na dat jaar is een certificaat verplicht.

Minister houdt toezicht op de publieke norme zoals de meldingsplicht, conserverings- en rapportageplicht, overdracht van vondsten en documentatie en het opgravingsverbod. Daarnaast houd hij toezicht op het functioneren van het systeem: hij kan de aanwijzing van Certificerende Instellingen intrekken of schorsen.
De Certificerende Instelling houdt toezicht op de professionele uitvoering van opgravingen en kan het certificaat intrekken.

Verplichte certificering voor die activiteiten waarbij de bodem ook daadwerkelijk wordt verstoord.
Een certificaat wordt verstrekt voor opgraven, niet onderdelen daarvan.
Niet verplichte, maar vrijwillige certificering van bureauonderzoek, PvE, depot en specialstisch onderzoek.

Centraal College van Deskundigen heeft regie over opstellen certificatieschema (BRL en protocollen) en stelt wijzigingen vast.
Minister stelt certificatieschema vast en publiceert in de Staatscourant. Ook wijst hij Certificerende Instellingen aan.
Certificerende Instelling verleent certificaten. Hij ziet toe op uitvoering professionele opgraving (audits).
Raad van Accreditatie accrediteert certificerende instelling (en kan intrekken).

In periode 2010-2013 aantal forse vernielingen van scheepswrakken onder water. Daarom maritieme archeologie nu ook nadrukkelijk opgenomen in de Erfgoedwet
Er wordt samenwerking gezocht met amateurarcheoloogduikers

Vrijwilligers mogen opgraven als er een besluit van de gemeente ligt dat er niet meer hoeft te worden opgegaven (negatief selectiebesluit). Redenen voor een negatief selectiebesluit zijn: de vindplaats is niet behoudenswaardig of er geldt geen onderzoeksplicht.
De vondsten die daarbij gedaan worden kunnen in overleg bij het Provinciaal Depot worden ingeleverd als er verder geen conservering nodig is. Denk na over wie gaat betalen als de vondsten wel geconserveerd moeten worden.

Onder de nieuwe Erfgoedwet is metaaldetectie niet langer strafbaar, mits men zich beperkt tot de bouwvoor (bovenste 30 cm). De met metaaldetectie gedane vondsten zijn toevalsvondsten en hoeven dus niet naar het depot.
In gebieden met dubbelbestemming archeologische waarde mag wel worden "gepiept", echter niet op rijks-, provinciale of gemeentelijke archeologische monumenten.
Het blijft mogelijk om een metaaldetectieverbod in de gemeentelijke APV op te nemen.

Bron: SAM-Limburg/Door: Marion Zijlema