De oude landweer in ere hersteld
De middeleeuwse verdedigingslinie de landweer wordt in het Schutterspark in Brunssum weer in ere hersteld. Daarmee gaat een stukje historie weer leven.
‘Groene muur’ van tien kilometer stukje bij beetje vrijgemaakt
Bron: Limburgs Dagblad
Door: Geertjan Claessens
Hij oogt als een (bijna) drooggevallen beekje, een greppel waar hier en daar nog wat water in staat. Ooit was de landweer ofwel landgraaf een verdedigingswerk van formaat. „De meeste mensen zullen niet weten dat ze hier bij een archeologisch monument staan”, zegt Johan Arts van Bosgroep Zuid, het bedrijf dat het Schutterspark beheert.
De tien kilometers lange verdedigingslinie liep vanaf Duits grondgebied via Schinveld en Brunssum tot in Landgraaf Die gemeente is genoemd naar de ‘groene muur’, die vermoedelijk in de 14e eeuw met noeste arbeid is aangelegd door de toenmalige bewoners. Overigens loopt een tweede spitsgracht met de naam Allegraaf op Duits grondgebied, mogelijk aangelegd door de vijanden van de bewoners van deze streken. Deze bestaat uit twee wegen met een wal ertussen. De Nederlandse ‘boebegraaf’ was een spitsgracht: aan weerszijden van de greppel lagen wallen met scherpe ruggen van twee meter hoog, begroeid met stekelige struiken als meidoorn of sleedoorn. Ondoordringbaar voor roversbendes of plunderende troepen. Die konden er met paard en wagen niet door.
Dat bood afdoende bescherming. Althans tot het buskruit werd uitgevonden, merkt Arts droogjes op. De landweer moest de bevolking vrijwaren van diefstal tijdens de vaak gevaarlijke reizen. „Voor hen maakte het niet uit wie overwinnaar of bevrijder werd. Voor de armen was het resultaat altijd hetzelfde: zij werden geplukt”, weet Arts.
Het Schutterspark kreeg met het uitroepen van de mijnwijken tot beschermd stadsgezicht ook een monumentale status. De gemeente Brunssum laat de oude linie de komende jaren in ere herstellen. Stukje bij beetje wordt de landweer waar mogelijk vrijgemaakt van struiken en al te weelderige beplanting. Bij het Schuttershuuske zijn ook enkele bomen gesneuveld en is al een deel van de ‘greppel’ goed te zien. „We kunnen hem niet volledig in de oude staat terugbrengen. Dan zou je heel wat bomen moeten kappen”, legt verantwoordelijk ambtenaar Leo van Hommerig uit. Op enkele plekken zal opnieuw een wal verrijzen, die wordt aangeplant. De rest van de route wordt waarschijnlijk aangegeven met klinkers of andere tekens in de stoep of aarde.
Die route loopt dwars over het terras van het Schuttershuuske en door de aangrenzende woonwijk. En kan om praktische redenen niet worden vrijgemaakt. Dan zouden bewoners hun huis uit moeten. Ondoenlijk: alles heeft een grens.