Brunssum gaat archeologische collectie actief ontsluiten

Bron: www.brunssum.nl

De gemeente Brunssum gaat actief de eigen archeologische collectie middeleeuws aardewerk ontsluiten. De collectie zal op verzoek in bruikleen worden gegeven aan wetenschappers, heemkundeverenigingen, scholen en andere geïnteresseerden die de collectie willen gebruiken voor educatie-, studie- en expositiedoeleinden. Deze stap is mogelijk nu onlangs een project om de collectie in kaart te brengen, is afgerond.

De Brunssumse aardewerkcollectie uit de middeleeuwen is nu voor het eerst voor een breed publiek toegankelijk gemaakt. De volledige verzameling, die bestaat uit circa 500 objecten van bijna 1000 jaar oud, is beschreven op een CD-Rom zodat het voor geïnteresseerden heel gemakkelijk is geworden om een goed beeld krijgen van de achtergrond, omvang en samenstelling van de collectie. Op basis van deze informatie kunnen bijvoorbeeld scholen of verenigingen bij de gemeente een aanvraag indienen om rondom (delen van) de collectie leer- en studie-activiteiten te ontwikkelen Daarbij kan gedacht worden aan scholen die aandacht willen besteden aan de lokale (cultuur-)geschiedenis, aan wetenschappers die verder onderzoek willen doen naar de historische achtergrond van de verzameling, of aan heemkundeverenigingen die exposities en lezingen willen organiseren. Wethouder Richard de Boer (cultuur) verwacht dat de gemeente met dit initiatief een bijdrage levert aan het versterken van het historisch besef en de cultuurparticipatie in Brunssum.

Brunssums aardewerk
In de middeleeuwen kende Brunssum een hoogwaardige aardewerkproductie. Driehonderd jaar lang, van 1050 tot 1350, waren pottenbakkers actief op de oevers van de Rode Beek. Zij werden aangetrokken door de bijzondere kwaliteit van de klei die bij relatief hoge temperaturen gebakken kon worden en daarom bij uitstek geschikt was voor de vervaardiging van kannen en bekers. Het Brunssums aardewerk genoot bovenregionale bekendheid, vooral omdat het minder poreus was dan concurrerende producten.

In het midden van de 20e eeuw is voor het eerst serieus onderzoek gedaan naar het Brunssumse aardewerk, eerst door professor J.G.N. Renaud, later door A. Bruijn van de Rijksdienst voor Oudheidkundig Bodemonderzoek (ROB). Opgravingen van ovens en van afvalhopen leidden tot publicaties die het Zuid-Limburgse aardewerk internationaal bekend maakten. Omdat de Brunssumse aardewerk-vondsten betrekkelijk scherp gedateerd konden worden, fungeerde de collectie als een ‘gidsfossiel’ bij opgravingen in Nederland, België en West-Duitsland. Brunssums aardewerk belandde in musea in onder meer Leiden, Maastricht en Venlo.

Stukken die werden gevonden bij de ROB-opgravingen in het midden van de vorige eeuw belandden vanaf 1970 in een collectie die door de gemeente werd beheerd. Deze verzameling werd aangevuld met aardewerk uit een privé-collectie, de collectie Reubsaet. De gemeentelijke collectie bestaat momenteel uit circa 500 middeleeuwse objecten, waaronder kannen, kruiken en bekers, maar ook kookpotten en een steelplan.

Toegankelijkheid collectie
De toegankelijkheid van de collectie liet altijd te wensen over. Wethouder De Boer: “De meeste objecten werden bewaard in de kelder van cultureel centrum d’r Brikke-Oave, slechts een klein deel werd doorlopend geëxposeerd. Ook bleek de beschrijving van de collectie onvolledig.”

Omdat het hier gaat om waardevol Brunssums erfgoed, besloot de gemeente eind 2007 een onderzoek te doen naar de wijze waarop de collectie beter ontsloten kon worden voor publiek en wetenschap en zodanig beheerd zou worden dat de collectie ook voor latere generaties veilig is gesteld. Naar aanleiding van het onderzoek werd besloten een archeoloog in te schakelen die in de laatste maanden van 2008 de collectie aardewerk volledig documenteerde.

Oproep
De gemeente hoopt de kwaliteit van de collectie in de toekomst verder uit te bouwen, door toevoeging van nieuwe aanwinsten. Een belangrijk deel van de huidige collectie kwam tot stand mede dankzij particulier initiatief – de collectie Reubsaet. De gemeente roept inwoners, en met name amateur-archeologen en privé-verzamelaars, dan ook op om historisch aardewerk-vondsten over te dragen aan de gemeentelijke collectie, zodat, aldus De Boer, “dit deel Brunssums cultureel erfgoed ook voor toekomstige generaties zorgvuldig bewaard en beheerd kan worden.”

Geïnteresseerden kunnen voor meer informatie terecht bij de gemeente Brunssum, telefoon 045 527 84 11, of anya.willekens@brunssum.nl