De omgevingsvergunning en rijksmonumenten
Voor het veranderen van een gebouwd of aangelegd rijksmonument of een bouwwerk binnen een beschermd gezicht is in veel gevallen een omgevingsvergunning nodig. Ook inpandige werkzaamheden aan de constructie, de indeling of de interieurafwerking van een monument vallen onder de vergunningplicht. Net als aangelegde elementen zoals tuinen en parken.
Voorbeelden van veranderingen waar een omgevingsvergunning voor nodig is:
- Bouwplannen
- Sloopplannen
- Grondverzet
- Afwijken van het bestemmingsplan
- Wijzigen van het monument
Speciaal voor gemeenten heeft de Rijksdienst de handleiding Rijksmonumenten in de omgevingsvergunning ontwikkeld.
Wanneer is een omgevingsvergunning activiteit monument nodig?
Controleer in het rijksmonumentenregister of het gebouw of de (groene) aanleg beschermd is als rijksmonument. Een aantal ingrepen is vergunningvrij. Voor alle andere ingrepen is wel een omgevingsvergunning nodig.
Beschermde stads- en dorpsgezichten
De Wet algemene bepalingen omgevingsrecht (Wabo) geldt ook voor beschermde stads- en dorpsgezichten. Voor het slopen van een bouwwerk in een beschermd stads- of dorpsgezicht is altijd een omgevingsvergunning nodig.
De vergunningaanvraag voor bijvoorbeeld bouwen in een beschermd gezicht wordt getoetst aan het bestemmingsplan. Hierin staan naast de belangrijkste cultuurhistorische waarden, zoals de stedenbouwkundige structuur, de inrichting van de openbare ruimte, de aanwezige monumenten en karakteristieke bebouwing, ook specifieke voorwaarden voor de verdere ontwikkeling van het beschermde gezicht.
Voorbereiding omgevingsvergunning activiteit monument
Geadviseerd wordt het plan eerst met behulp van een (restauratie)architect uit te werken tot een idee, schets of een plan op papier. Betrek de erfgoedambtenaar, maak een afspraak op het gemeentehuis of bij het rijksmonument en zoek algemene informatie relevant voor een vervolgstap, zoals:
- informatie over de geschiedenis, zoals ontwerptekeningen, afbeeldingen, een cultuurhistorisch onderzoek bijvoorbeeld in de collecties van de RCE of andere archieven en (erfgoed)organisaties en instellingen;
- de richtlijnen bouw-, kleur- en tuinhistorisch onderzoek;
- informatie over behoud en herstel van erfgoed, zoals de restauratieladder en de uitvoeringsrichtlijnen van de Stichting ERM;
- informatie over het verduurzamen van rijksmonumenten;
- informatie over kerkenvisies;
- het afwegingskader bij aardbevingsschade en versterking;
- algemene informatie van de RCE over boerderijen, dijken, groen, hooibergen, kasteelruïnes, herbestemming kerken, aanpassing kerken, kloosters en watertorens;
- informatie over andere erfgoedwaarden in de directe omgeving die relevant zijn voor de opgave, bijvoorbeeld een archeologisch rijksmonument, een beschermd stads- of dorpsgezicht, een molenbiotoop of een nationaal cultuurlandschap;
- informatie in de Omgevingsvisie, het Omgevingsplan en de procedure van een Omgevingsvergunning voor gebouwde en groene rijksmonumenten.
Bij welke ingrepen moet advies worden gevraagd aan de RCE?
De RCE vervult een adviesrol op verzoek van de gemeente bij bepaalde ingrepen:
- (gedeeltelijke) sloop;
- ingrijpende wijziging voor zover de gevolgen vergelijkbaar zijn met de gevolgen van (gedeeltelijke) sloop;
- reconstructie;
- herbestemming.
Bekijk voorbeelden of toelichting
Bij alle andere ingrepen geldt de reguliere procedure.
Stem bij twijfel af met de collega erfgoed binnen de gemeente (indien van toepassing), het Steunpunt Archeologie & Monumentenzorg Limburg of de adviseur architectuurhistorie van de RCE.
Laatst bewerkt op 03-10-2019
